dogum kontrol yöntemleri ne demek?

Doğum Kontrol Yöntemleri

Doğum kontrol yöntemleri, istenmeyen gebelikleri önlemek amacıyla kullanılan çeşitli yöntemlerdir. Bu yöntemler, hormonal, bariyer, davranışsal veya cerrahi olabilir. Her yöntemin kendine özgü avantajları, dezavantajları, riskleri ve etkinlik oranları bulunmaktadır. İşte bazı yaygın doğum kontrol yöntemleri:

Hormonal Yöntemler:

• Doğum Kontrol Hapları: (https://www.nedemek.page/kavramlar/doğum%20kontrol%20hapları) Östrojen ve/veya progesteron hormonlarını içerir. Yumurtlamayı engelleyerek ve rahim ağzı mukusunu kalınlaştırarak spermin rahme ulaşmasını zorlaştırır. Düzenli kullanıldığında oldukça etkilidir.
• Doğum Kontrol Bandı: (https://www.nedemek.page/kavramlar/doğum%20kontrol%20bandı) Cilde yapıştırılan ve hormonları (östrojen ve progestin) kana salgılayan bir banttır. Haplara benzer şekilde çalışır.
• Doğum Kontrol Halkası (Vajinal Halka): (https://www.nedemek.page/kavramlar/vajinal%20halka) Vajinaya yerleştirilen ve hormon (östrojen ve progestin) salgılayan esnek bir halkadır. Bir ay boyunca yerinde kalır ve sonra yenisiyle değiştirilir.
• Doğum Kontrol İğnesi: (https://www.nedemek.page/kavramlar/doğum%20kontrol%20iğnesi) Progestin hormonu içeren ve düzenli aralıklarla (genellikle 3 ayda bir) kas içine enjekte edilen bir yöntemdir.
• Hormonlu Rahim İçi Araç (RİA): (https://www.nedemek.page/kavramlar/rahim%20içi%20araç) Rahim içine yerleştirilen ve progestin hormonu salgılayan küçük bir cihazdır. Uzun süreli (3-5 yıl) koruma sağlar.

Bariyer Yöntemleri:

• Kondom (Prezervatif): (https://www.nedemek.page/kavramlar/kondom) Cinsel ilişki sırasında penisi veya vajinayı kaplayarak spermin yumurtaya ulaşmasını engeller. Aynı zamanda cinsel yolla bulaşan enfeksiyonlara (CYBE) karşı da koruma sağlar.
• Diyafram: (https://www.nedemek.page/kavramlar/diyafram) Vajina içine yerleştirilen ve rahim ağzını kapatan kubbe şeklinde bir bariyerdir. Spermisit ile birlikte kullanılır.
• Spermisitler: (https://www.nedemek.page/kavramlar/spermisit) Spermleri öldüren kimyasal maddelerdir. Genellikle diğer bariyer yöntemleriyle birlikte kullanılır.

Davranışsal Yöntemler:

• Takvim Yöntemi (Ritm Yöntemi): (https://www.nedemek.page/kavramlar/takvim%20yöntemi) Kadının doğurgan olduğu günleri belirleyerek bu günlerde cinsel ilişkiden kaçınmayı içerir. Güvenilirliği düşüktür.
• Bazal Vücut Sıcaklığı Yöntemi: (https://www.nedemek.page/kavramlar/bazal%20vücut%20sıcaklığı) Yumurtlama sırasında vücut sıcaklığındaki hafif artışı takip ederek doğurgan günleri belirlemeyi içerir.
• Servikal Mukus Yöntemi (Billings Yöntemi): (https://www.nedemek.page/kavramlar/servikal%20mukus%20yöntemi) Servikal mukusun kıvamındaki değişiklikleri takip ederek doğurgan günleri belirlemeyi içerir.
• Geri Çekme Yöntemi (Coitus Interruptus): (https://www.nedemek.page/kavramlar/geri%20çekme%20yöntemi) Erkeğin boşalmadan önce penisini vajinadan çıkarmasıdır. Güvenilirliği düşüktür.

Cerrahi Yöntemler (Sterilizasyon):

• Tüplerin Bağlanması (Kadın Sterilizasyonu): (https://www.nedemek.page/kavramlar/tüplerin%20bağlanması) Fallop tüplerinin cerrahi olarak kapatılması veya kesilmesiyle yumurtanın rahme ulaşması engellenir. Genellikle geri dönüşümsüz bir yöntemdir.
• Vazektomi (Erkek Sterilizasyonu): (https://www.nedemek.page/kavramlar/vazektomi) Sperm kanallarının cerrahi olarak kesilmesi veya kapatılmasıyla spermlerin meniye karışması engellenir. Genellikle geri dönüşümsüz bir yöntemdir.

Acil Doğum Kontrolü:

• Ertesi Gün Hapı: (https://www.nedemek.page/kavramlar/ertesi%20gün%20hapı) Korunmasız cinsel ilişkiden sonra veya doğum kontrol yönteminin başarısız olduğu durumlarda (örneğin kondomun yırtılması) kullanılan hormonal bir yöntemdir. Yumurtlamayı geciktirerek veya engelleyerek gebeliği önler.

Önemli Not: Doğum kontrol yöntemi seçimi, bireysel sağlık durumu, yaşam tarzı, tercihleri ve partnerle birlikte değerlendirilmelidir. Bir sağlık profesyoneli ile görüşerek sizin için en uygun yöntemi belirlemeniz önemlidir.